□ئانار بۇلۇت\شىنجاڭ گېزىتى مۇخبىرى جاڭ رۈيلىن
3 ـ ئايدىن بۇيان، باھارنى كۈتۈۋالغان ئۆرۈك چېچەكلىرى پۈتۈن شىنجاڭدىكى كۆپلىگەن جايلاردا ئارقا ـ ئارقىدىن ئېچىلدى. 3 ـ ئاينىڭ 18 ـ كۈنى، تۇرپان ئۆرۈك چېچىكى بايرىمى باشلاندى، شۇ جايدىكى ھەرقايسى مەنزىرە رايونلىرى ساياھەتچىلەر بىلەن لىق تولدى، 3 ـ ئاينىڭ 18 ـ كۈنىدىن 31 ـ كۈنىگىچە، تۇرپان شەھىرى جەمئىي 1 مىليون 679 مىڭ 800 ئادەم قېتىم ساياھەتچىنى كۈتۈۋېلىپ، 586 مىليون يۈەن ساياھەت كىرىمىنى ئىشقا ئاشۇردى.
«بۇ يىل ئۆرۈك چېچىكى بايرىمىدا ساياھەتچىلەر بەك كۆپ بولۇپ، مۆلچەرىمدىكىدىن ئېشىپ كەتتى» دېدى بۇ يىلقى ئۆرۈك چېچىكى بايرىمى تىلغا ئېلىنغاندا توقسۇن ناھىيەسىنىڭ شا بازىرى ئويمان مەھەللە كەنتىنىڭ كەنت ئاھالىسى سەيدۇللا قادىر مەمنۇن بولغان ھالدا. ئۈچ يىل ئىلگىرى، سەيدۇللا ئات ھارۋىسىنى ئون ئادەم ئولتۇرالايدىغان قىلىپ ئۆزگەرتىپ، ئۆرۈك چېچىكى بايرىمى مەزگىلىدە ئات ھارۋىسىنى ھەيدەپ ئۆرۈك چېچىكى سەيلىسى قىلغىلى كەلگەن ساياھەتچىلەرنى توشىدى. «ھەربىر ئادەمدىن بەش يۈەندىن ھەق ئالدىم، ئەڭ كۆپ بولغاندا بىر كۈندە مىڭ يۈەندىن ئارتۇق كىرىم قىلدىم. ئۇلارنىڭ ھارۋىدا ئولتۇرغان چاغدىكى خۇشال ھالىتىنى كۆرسەم، مەنمۇ ئىنتايىن خۇشال بولىمەن» دېدى سەيدۇللا.
ئۆرۈك چېچەكلىرىنىڭ بىر مەيدان تەكلىپى تۇرپانغا ساياھەتچىلەرنى ئېلىپ كېلىپلا قالماي، يەنە تېرىقچىلىق ئائىلىلىرىگىمۇ نەپ ئېلىپ كەلدى. تۇرپاندىكى ئۆرۈك چېچىكى ئادەتتە 3 ـ ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىدا ئېچىلىدۇ، 5 ـ ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىدا ئۈرۈك پىشىپ بازارغا سېلىنىدۇ، بۇ، شىنجاڭنىڭ باشقا رايونلىرىدىكىدىن 15 كۈندىن 20 كۈنگىچە بالدۇر بولىدۇ. شۇڭا تۇرپاننىڭ بالدۇر پىشىدىغان ئۆرۈكى ھەر يىلى سودىگەرلەر ياقتۇرىدىغان بازىرى ئىتتىك مالغا ئايلانغان.
«ئائىلىمىزنىڭ ئۆرۈك دەرەخلىرى ئەمدىلا چېچەكلىشىگە، سېتىۋالىدىغان سودىگەرلەرنىڭ زاكازلىرى كېلىشكە باشلىدى، تېخى زاكالەت پۇلىنىمۇ تاپشۇردى.» تۇرپان شەھىرىنىڭ ئىدىقۇت رايونى يار بازىرى چاجاڭ كەنتىنىڭ كەنت ئاھالىسى ئابلەت نىيازنىڭ قولىدىكى ئاق ئۆرۈك سېتىش زاكاز تالونى ئۇنى خاتىرجەم قىلغانىدى.
شۇنىڭ بىلەن بىللە، تۇرپان شەھىرى «شىنجاڭدىكى تۇنجى باھار» ئەۋزەللىكىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇپ، سەرخىل ئۈلگە كۆرسىتىش بازىسى بەرپا قىلىشنى تۇتقا قىلىپ، سورتنى ئەلالاشتۇرۇش، ئۆلچەملەشتۈرۈپ ئىشلەپچىقىرىش، ئوراش ـ قاچىلاش دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش، سۈپىتىنى سۈرۈشتۈرۈش، سوغۇق زەنجىرلىك توشۇش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىش ئارقىلىق، خاس باغ ـ ئورمان ئىشلەپچىقىرىشى بويىچە باشقۇرۇش سەۋىيەسىنى ئۈزلۈكسىز ئۆستۈرۈپ، مېۋە ـ چېۋىلەرنىڭ ئەلا سۈپەتلىكلىرىنى يۇقىرى باھادا سېتىشنى ئىشقا ئاشۇردى.
ھۆكۈمەت خىزمىتىدىن دوكلاتتا: «زېيا ـ كەنت خاس كەسىپلىرىنى راۋاجلاندۇرۇپ، دېھقانلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇپ بېيىش يوللىرىنى كېڭەيتىش» ئوتتۇرىغا قويۇلدى. تۇرپان شەھىرى مەملىكەتلىك ئىككى يىغىننىڭ روھىنى چوڭقۇر ئەمەلىيلەشتۈرۈپ، يېزا ئىگىلىكىنى كۈچەيتىش، يېزىلارنى گۈزەللەشتۈرۈش، دېھقانلارنى بېيىتىشتا چىڭ تۇرۇپ، يېزا ئىگىلىك تېرىقچىلىق قۇرۇلمىسىنى سىجىل تەڭشەپ، ئەلالاشتۇرۇپ، چىلگە ئۆرۈككە كۈچ سەرپ قىلىپلا قالماي، يەنە ئۈزۈم، تاۋۇز، ئۈجمە، چىلان قاتارلىق خاس كەسىپلەرنى گەۋدىلىك تەرەققىي قىلدۇرۇپ، خاس باغ ـ ئورمانچىلىق بىلەن ئېكولوگىيەلىك ئىستىراھەت سەيلە ـ ساياھىتىنى بىرلەشتۈرۈپ، خاس، ئەۋزەل كەسىپلەرنى زورايتىپ، يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق ئايلانما يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىيات يېڭى يولىنى تېپىپ چىقتى.
ئۈزۈم كۆپ چىقىش بىلەن داڭ چىقارغان بۇيلۇقتا، «ئۈزۈم +» كەسىپ تەرەققىيات سېپى شەكىللىنىپ، ئۈزۈمچىلىك كەسپى نوقۇل ئۆستۈرۈشتىن ئېچىتىش، ساياھەتچىلىك قاتارلىق ساھەلەرگە قاراپ كۆپ نۇقتىدىن گۈللەنمەكتە، شۇ جايدىكى دېھقانلارنىڭ يىللىق كىرىمىنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمى ساياھەتچىلىكتىن كېلىدۇ.
«ئۈزۈم تۇرپاننىڭ تۈۋرۈك كەسپى، شۇنداقلا بىز مەنزىرە رايونى قۇرۇلۇشى تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولغاندا نۇقتىلىق ئويلاشقان مۇھىم ئامىل.» شىنجاڭ مەدەنىيەت ـ ساياھەت تەرەققىيات پاي چەكلىك شىركىتى تۇرپان بۆلىكىنىڭ مۇئاۋىن باش دىرېكتورى، بۇيلۇق مەنزىرە رايونىنىڭ مەسئۇلى جاڭ مىڭمىڭ تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېدى: شىركەت كىشىنى مەپتۇن قىلىدىغان سەھرا مەنزىرىسى ۋە ئۆزگىچە خەلق ئۆرپ ـ ئادىتى مەدەنىيىتىگە تايىنىپ، بىر قاتار ئۈزۈم مەدەنىيەت ـ ساياھەت ھېس قىلىش پائالىيەتلىرىنى بارلىققا كەلتۈرۈپ، مەنزىرە ئارقىلىق ساياھەتنى يېتەكلەپ، ساياھەت ئارقىلىق يېزا ئىگىلىكىنى گۈللەندۈرۈپ، بۇيلۇقنى تۇرپاننىڭ يېزا ئىگىلىك سەيلىسى، ساياھەت ـ ئىستىراھەت، كۈتۈنۈش ـ تۇرۇش ساياھەت مەنزىلگاھىغا ئايلاندۇرۇپ، شۇ جاينىڭ يېزا ـ كەنتلەرنى گۈللەندۈرۈشنى ئىلگىرى سۈرۈشىگە پۇختا ئاساس سالدى. «كەلگۈسى تەرەققىياتتا، بۇيلۇق مەنزىرە رايونى ساياھەت بىلەن يېزا ئىگىلىكى، غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى، ھاراقچىلىق قورۇقى قاتارلىق كەسىپلەرنىڭ چوڭقۇر يۇغۇرما تەرەققىياتىنى داۋاملىق ئالغا سىلجىتىپ، خاس كەسىپلەر ئارقىلىق خەلقنى بېيىتىدىغان <شېرىن> كەسىپلەرنى بەرپا قىلىدۇ» دېدى جاڭ مىڭمىڭ.
تۇرپان شەھەرلىك پارتىيە كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن باش كاتىپى، تۇرپان شەھەرلىك يېزا ئىگىلىكى ـ يېزا ئىدارىسى پارتىيە گۇرۇپپىسىنىڭ شۇجىسى ليۇ يۈتۇڭنىڭ قارىشىچە، يېزا ئىگىلىك چوڭ شەھىرى بولغان تۇرپاندا، يېزا نوپۇسىنىڭ نىسبىتى بىرقەدەر چوڭ بولغاچقا، چوقۇم «مېۋە ـ چېۋىلەرنىڭ خۇش ھىدى ئەتراپقا تاراش»تىن ئىبارەت بۇ روشەن ئالاھىدىلىكتىن ھەقىقىي ياخشى پايدىلىنىپ، ئۇنى ياخشى جارى قىلدۇرۇپ، باشلامچىلارنى كۈچەيتىپ، زەنجىرنى تولۇقلاپ، كەسىپ ھالىتىنى گۈللەندۈرۈپ، ماركا يارىتىپ، «يەرلىك خاس مەھسۇلات» ئىشلىرىنى ياخشى قىلىپ، يېزا ئىگىلىكىنىڭ سۈپىتى ۋە رىقابەت كۈچىنى ئۆستۈرگەندە، ئاندىن ئىقتىسادنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىيات ئاساسىنى پۇختىلىغىلى بولىدىكەن. «بۇ يىل بىز <يېزا ئىگىلىكى ئارقىلىق شەھەرنى مۇقىملاشتۇرۇش> <مەدەنىيەت ـ ساياھەت ئارقىلىق شەھەرنى گۈللەندۈرۈش> ئىستراتېگىيەسىنى چوڭقۇر يولغا قويۇپ، زامانىۋىلاشقان يېزا ئىگىلىكىدە كۈچلۈك شەھەر قۇرۇشنى تېزلىتىپ، مەدەنىيەت ـ ساياھەتنىڭ يۇغۇرۇلۇپ كەسىپلەشكەن، بازارلاشقان تەرەققىياتىغا كۈچەپ تۈرتكە بولۇپ، تۇرپان ئىقتىسادىنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا يېڭى ھەرىكەت ئېنېرگىيەسى قوشىمىز» دېدى ليۇ يۈتۇڭ.
